Senkron motorların yapısal olarak alternatörlerden hiçbir farkı yoktur.Bilindiği gibi,paralele giren alternatörün mekanik enerjisi azaltılırsa senkron motor olarak alıcı biçiminde şebekeden enerji çekerek çalışmaya devam eder.Hızı yüklü veya yüksüz olmasına bağlı olmaksızın senkron hız olur.Bu nedenle senkron motorlar endüstride sabit hız ihtiyacı olan yerlerde kullanılır.
Statora uygulanan 3fazlı AC akımın meydana getirdiği döner alan kutupları ile rotora uygulanan DC akımın meydana getirdiği uyartım kutuplarının zıt isimlileri birbirini çekerek bağ kurar.Bunun sonucu olarak rotor da döner alan hızı ile döner alan tarafından,döner alan yönünde sürüklenir ve döner alan hızı ile döner.Burada döner alan hızından kastedilen stator döner alan hızıdır.
Mildeki yük artıp azaldıkça devir sayısı olarak hızda değişiklik oluşmaz fakat yük arttıkça rotor döner alandan açısal olarak geri kalmaya başlar.
Bilineceği gibi statora gerilim uygulanır uygulanmaz döner alan derhal anma hızına çıkar,fakat rotor sahip olduğu büyük kütlesi nedeniyle eylemsizliğini yenip derhal döner alan hızına yükselemez.Bu nedenle statora gerilim uyguladıktan sonra rotor herhangi bir yöntemle döner alan yönünde döner alan hızına yakın bir hıza çıkarıldıktan sonra rotora DC gerilim uygulanarak uyartılır ve zıt isimli rotor ve stator kutuplarının manyetik alan bağı kurarak,rotor senkron hıza çıkarılmış olur.
Belli Başlı Yol Verme Yöntemleri ve Kullanılan Motor Yapıları:
1-Alternatör olarak şebekeye paralel bağlayıp sonra mekanik enerjisini keserek senkron motor çalışmasını başlatmak.
2-Senkron makinenin milindeki uyartım sağlayan dinamoyu DC motor olarak çalıştırıp döner alan hızına yakın hıza rotoru çıkardıktan sonra çalışmayı başlatmak.Uyartım makinesi çok küçük olduğundan ancak boşta yol verebilecek bir güç üretebilir.
3-Senkron motor milinde bulunan bir zemberek yayını kurarak onu boşalttıktan sonra rotor dönerken DC gerilim uygulayıp senkron kenetlenmeyi sağlamak.Bu yöntem de boşta kalkınan motorlara uygulanan ilkel bir yöntemdir.
4-Rotor üzerinde amortisör sargıları var ise asenkron olarak bunlar yardımıyla yol verip,rotora DC uygulayarak makineyi asenkron hızdan senkron hıza yükseltmek.Bu yöntem az yüklü kalkınan senkron motorlarda en yaygın kullanılan yöntemdir.
Gökhan TERZİ
EMO-GENÇ Gaziantep Başkanı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder